Minder bullshit-taken, meer denkwerk: maak accountancy weer relevant

Vinken zetten, transacties minutieus documenteren of eindeloze review notes heen- en weer sturen: de afgelopen jaren zijn er allerlei taken bijgekomen die eigenlijk bullshit zijn, om David Graeber, auteur van Bullshit Jobs, te citeren. Het zijn taken die door mensen uitgevoerd worden, maar veelal geautomatiseerd kunnen worden, niet op het juiste niveau in het team worden opgepakt,  jong talent wegjagen, en afleiden van de taak die accountants eigenlijk hebben: vertrouwenspersoon in het maatschappelijk verkeer zijn.

Bullshit-taken

In de loop der jaren lijkt professionele oordeelvorming en klantcontact steeds meer op de achtergrond te zijn gekomen en heeft een zogenaamde ‘checklist-cultuur’ de overhand genomen.

Het merendeel van de uren die accountants factureren gaat naar randzaken. Posten en transacties die geen significant risico vormen voor de jaarrekening, worden overmatig ‘dichtgevinkt’ en gedocumenteerd. Verslaglegging is rigide en draagt niets bij aan de kwaliteit. Lijsten met zaken die gecontroleerd moeten worden zijn lang en vaak overbodig.

Het zijn handmatige taken die tijd en middelen slurpen, energie uit het vak halen en de focus verminderen op de belangrijkste aandachtspunten.

De accountancysector is van nature risicomijdend en tot weinig verandering bereid, concludeerden de Kwartiermakers toekomst Accountancy (conclusie Kwartiermakers 2023) onlangs. Omdat de accountancysector de afgelopen jaren in opspraak is gekomen door schandalen bij klanten, is de angst om niet compliant te zijn steeds overheersender geworden. Die angst drukt zo op de sector dat er weinig ruimte is voor herziening en vernieuwing, terwijl daar  in de accountancy bij uitstek behoefte aan is en ruimte voor biedt.

Meer tijd voor denkwerk

Zo kan een groot deel van de taken en processen geautomatiseerd of gerobotiseerd worden, zoals het leggen van verbanden in de administratie, afloop van debiteuren, voortgezette controles, het uitvoeren van steekproeven op facturen of andere standaardprocedures. Ook in de controleaanpak en het controleproces is ruimte voor verbetering, zoals focus aanbrengen op de significante risico’s en keuzes maken in wat wel, maar vooral ook niet meer doen. Door betrokkenheid van ervaren teamleden in de uitvoering van de controle en weer tijd te besteden aan de ‘training on the job’ in plaats van ‘after the job’, wordt de controle niet alleen efficiënter en effectiever, maar ook veel leuker en leerzamer. 

De knip kan gezet worden in documentatie: het kan zo worden georganiseerd dat alleen de zaken die echt van belang zijn, vastgelegd worden. Of met behulp van slimme sjablonen, rapportagetools en generative AI kan de tijd die nu aan rapportages besteed wordt, significant ingekort worden en de kwaliteit verbeteren.

Maar ook het traditionele ‘uurtje-factuurtje’ is aan vernieuwing toe. Nieuwe verdienmodellen zijn in opkomst. Steeds meer bedrijven maken gebruik van abonnementsvormen of value-based pricing, waarbij de nadruk ligt op de toegevoegde waarde van de dienstverlening in plaats van de bestede uren.

Samengevat: als we nieuwe verdienmodellen omarmen en het proces van de controle van de jaarrekening evalueren, herdefiniëren en oplossingen doorvoeren, kan dit een enorme winst aan tijd en middelen opleveren. Voeg daar meer diversiteit in vaardigheden en achtergronden in teams aan toe, een 32-urige werkweek – beter voor productiviteit en werktevredenheid – en de sector krijgt weer elan. Het zal weer jong talent aantrekken, uitstroom verminderen en de bevrediging ten goede komen. Accountants krijgen zo weer de ruimte om niet alleen dossiertijgers te zijn, maar weer vertrouwenspersoon en strategisch adviseur te worden. Ook in de accountancy sector kan het echt anders!

Marco Rooks

NXTLVL Accountants

www.nxtlvl-accountants.nl