Accountantscontrolekwaliteit in periode 2000-2018 gestegen

TILBURG - De accountantscontrolekwaliteit is in de periode 2000-2018 gestegen, dat blijkt uit een artikel van Christian Peters, promovendus en onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg. Het artikel is eerder gepubliceerd in het Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie.

Peters motiveert zijn onderzoek vanuit de maatschappelijke vraag naar meer inzichten omtrent de kwaliteit van wettelijke accountantscontroles. ‘Zowel het kabinet, accountantsorganisaties, de NBA, als de AFM hebben vergaande verbetermaatregelen aangekondigd om te werken aan een betere controlekwaliteit. Dit roept de vraag op hoe het met de controlekwaliteit in Nederland is gesteld en hoe deze zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld’, aldus Peters. Inzichten die volgens de Commissie Toekomst Accountantsberoep en demissionair Minister van Financiën Wopke Hoekstra ontbreken. Het onderzoek van Peters schetst een beeld van de kwaliteitsontwikkelingen in de periode 2000-2018.

In zijn onderzoek richt Peters zich op het uitkomstniveau van controlekwaliteit. Het uitkomstniveau van controlekwaliteit richt zich op de uitkomsten van de accountantscontrole zoals de gecontroleerde jaarrekeningen van ondernemingen. Meer specifiek, richt Peters zich op de gecontroleerde jaarrekeningen van beursvennootschappen en schat hierin aan de hand van lineaire regressies de mate van winststuring in de jaarrekening. Winststuring kan bijvoorbeeld worden bereikt door het vormen van voorzieningen, het al dan niet kapitaliseren van ontwikkelingskosten, of het realiseren van extra omzet in een bepaald boekjaar. Omdat regelgevers ernaar streven om winststuring zoveel mogelijk te beperken en accountants uiteindelijk als wettelijk controleur van de jaarrekening bepalen of er sprake is van winststuring, wordt de mate van winststuring in de gecontroleerde jaarrekening in de wetenschappelijke literatuur gebruikt om controlekwaliteit te meten.

Het onderzoek van Peters heeft 1.054 jaarrekeningen van 69 beursgenoteerde ondernemingen onderzocht in de periode 2000-2018. De bevindingen van de studie tonen dat de mate van winststuring sinds 2000 significant is gedaald en de uitkomstkwaliteit van de wettelijke controles dus is gestegen. Peters gebruikt diverse schattingsmethoden en vindt dat de mate van winststuring jaarlijks met 0,14-0,19 procentpunt van totale activa daalt. Relatief gezien is dit een daling van 1,83-2,16% per jaar. Dit kan worden geïnterpreteerd als een stijging van de controlekwaliteit.

Peters geeft aan dat zijn onderzoek ook diverse beperkingen kent: “De voornaamste beperking is dat de trend in winststuring niet kan worden uitgesplitst in controlekwaliteit en verslaggevingskwaliteit. Ontwikkelingen in de vennootschapsbelasting, het rentepercentage, de reële economie, en verslaggevingsstandaarden kunnen de aantrekkelijkheid van winststuring veranderd hebben en daarmee van invloed zijn op de trend”, aldus Peters. Daarnaast geeft Peters aan dat het erg belangrijk is om aanvullende maatstaven voor controlekwaliteit te ontwikkelen: “De huidige ontwikkelingen hieromtrent, met name het opstellen van audit quality indicators door de daarvoor in het leven geroepen werkgroepen bieden alvast hoop voor de toekomst.”

Het artikel over accountantscontrolekwaliteit is hier te lezen.